ترموستات خودرو
وجود اجزای زیاد و درعین حال پیچیده یکی از ویژگی های بارز موتور در هر خودرویی است. کار کردن موتور با سرعت بسیار بالا، یکی از دلایلی است که باعث افزایش دمای آن می شود.
از این رو موتور خودرو به یک سیستم تهویه نیازمند است که دمای موتور را خنک و پایدار نگه دارد. ترموستات جزء کلیدی سیستم خنک کننده موتور است. همانطور که گفتیم، سیستم خنک کننده از گرم شدن بیش از حد موتور جلوگیری می کند.
با ما همراه باشید تا شما را با نحوه کارکرد ترموستات و کارایی های آن آشنا سازیم.
آشنایی کلی با ترموستات خودرو
ترموستات را می توان به عنوان یکی از مهم ترین اجزای سیستم خنک کننده خودرو دانست که اصلی ترین مسئولیت آن، تنظیم کردن گردش خنک کننده موتور از رادیاتور برای عدم گرم شدن بیش از حد موتور است.
شرایط دمایی ایده آل برای موتور در محدوده 80 تا 92 درجه سانتی گراد است، زیرا در این دما فرآیند احتراق در موتور بهینه خواهد بود، بنابراین قدرت موتور در بهترین حالت خود کار می کند و مصرف سوخت نیز بهینه است.
نحوه عملکرد ترموستات خودرو
همان طور که پیش تر نیز ذکر شد، وظیفه عمده ترموستات حفظ دمای موتور در شرایط ایده آل می باشد. حتی به جرات می توان گفت که عملکرد ترموستات برگرفته شده از عملکرد سایر اجزای خنک کننده موتور می باشد. بدین صورت که ابتدا پمپ آب اجازه می دهد تا آب به سمت موتور پیش رود. در این هنگام، آب در قسمت های کناری موتور جریان پیدا می کند تا گرمای آن را جذب نماید. سپس آب از شیلنگ خارج شده و وارد قسمت بالای رادیاتور می شود. طی فرآیند ذکر شده، دمای موتور تا حد بسیار زیادی کاهش می یابد. چرا که توسط آب خنک کننده موجود در رادیاتور منتقل می شود. گرمایی که به داخل رادیاتور وارد شده است از طریق توری رادیاتور آزاد گردیده و پس از آن توسط فن پشت رادیاتور خنک حواهد شد.
آبی که بعد از عبور از مشبک رادیاتور دمای آن کاهش یافته است، از شیلنگ واقع در پایین رادیاتور خارج می شود تا دوباره به موتور پمپ شود و روند کاهش مجدد دمای موتور را دوباره انجام دهد. این فرآیند به طور مکرر تا زمانی که موتور در حال کار کردن است، به خصوص زمانی که موتور در دمای حداکثر است، اتفاق می افتد. اما وقتی موتور سرد است، این آب چرخان توسط ترموستات پوشانده می شود تا گردش آب از رادیاتور عبور نکند و موتور ماشین بتواند به دمای مطلوب برسد. سپس ترموستات در دمای 850 تا 900 درجه سانتی گراد باز می شود تا راه خود را به آب خنک کننده بدهد تا فرآیند خنک سازی موتور را که از رادیاتور می گذرد انجام دهد.
به سادگی، ترموستات به عنوان یک کلید در سیستم خنک کننده خودرو عمل می کند. در صورت نیاز، ترموستات برای تنظیم فرآیند خنک کننده موتور نیز شروع به کار کردن خواهد کرد.
انواع مختلف ترموستات خودرو
بر اساس نوع، ترموستات خودرو به دو دسته بدون سوپاپ بای پس و با شیر بای پس تقسیم می شود. اما چه تفاوت هایی بین این دو وجود دارد؟ در ادامه به صورت کامل توضیح داده ایم:
- ترموستات بدون شیر بای پس: این نوع ترموستات معمولا در خودروهای قدیمی استفاده می شود، بسیار کم پیش می آید که خودروهای جدید همچنان از این نوع استفاده کنند. این ترموستات را می توان در ورودی رادیاتور پیدا کرد که هنوز به خط یدکی مجهز نیست. مزیت این نوع از ترموستات ها نسبت به دیگر انواع آن، ارزان بودنش است. با این حال، برخی از اشکالات نیز در آن وجود دارد. در صورت بروز نقص، ترموستات بدون شیر بای پس هیچ خط ایمنی ندارد.
- ترموستات با شیر بای پس: بر خلاف نوع قبلی، ترموستات های با سوپاپ بای پس در جدیدترین خودروها دیده می شوند. این نوع از ترموستات های خودرو را به راحتی می توان در قسمت خروجی رادیاتور پیدا کرد که دارای یک شیر بای پس است که با ترموستات ادغام شده است. در این نوع خنک‌کننده آب نمی‌تواند در رادیاتور گردش کند، اما از جلیقه آب به ترموستات جریان می یابد که وارد پمپ آب می شود و دوباره به ژاکت آب پمپ می شود.
زمان تعویض ترموستات خودرو
از آنجایی که ترموستات ها اجزای بسیار ساده ای هستند، معمولاً با استفاده طولانی مدت دچار خرابی و ایراد نمی شوند. در واقع، اگر به نظرتان می رسد که ترموستات کار می کند، احتمالاً نیازی به تعویض آن نخواهید داشت. با این حال، اگر در حال انجام تعمیرات دیگر سیستم خنک کننده هستید، مانند تعویض شیلنگ خنک کننده و یا رادیاتور، می تواند ایده خوبی باشد که همزمان ترموستات را نیز برای آسودگی خاطرتان تعویض کنید. جدای از این نوع تعمیر و تعویض پیشگیرانه، ترموستات نیازی به تعویض ندارد.
نشانه های خراب بودن ترموستات: از جمله نشانه هایی که نشان می دهد ترموستات به خوبی کار نمی کند، موتوری است که بیش از حد معمول گرم می شود یا گرم تر از حد معمول کار می کند، یا بخاری کابین که هوای گرم کافی تولید نمی کند. ترموستات معیوب ممکن است چراغ چک موتور را نیز روشن کند. از آنجایی که این علائم می تواند ناشی از مشکلات دیگری باشد، کل سیستم خنک کننده - از اجزای اصلی گرفته تا واشرهای کوچک - باید قبل از تصمیم به تعویض ترموستات توسط یک متخصص بازرسی شود. شایان ذکر است که اگر خودروی شما تا به حال بیش از حد گرم شده است، احتمالاً باید یک ترموستات جدید تهیه کنید. گرمای بیش از حد درون موتور خودرو می تواند باعث آسیب های جدی همچون آسیب رسیدن به سوپاپ ، محفظه ترموستات و شیلنگ ها و واشرهایی شود که شامل سیستم خنک کننده خودرو شما می شوند.
خلاصه مطلب
هر موتوری که خنک شدن آن توسط مایع انجام می شود، دارای یک دستگاه کوچک در قطعات خود می باشد که ترموستات نام دارد و محل قرار گیری آن بین موتور و رادیاتور است. ترموستات در اکثر خودروها حدود 2 اینچ (5 سانتی متر) قطر دارد. وظیفه اصلی ترموستات جلوگیری از جریان مایع خنک کننده به درون رادیاتور تا زمان گرم شدن موتور است. هنگامی که موتور سرد است، هیچ مایع خنک کننده ای از موتور عبور نمی کند. هنگامی که موتور به دمای کار خود رسید (معمولاً حدود 200 درجه فارنهایت، 95 درجه سانتیگراد)، ترموستات باز می شود. ترموستات با اجازه دادن به موتور در سریع ترین زمان ممکن، سایش، رسوبات و انتشار گازهای گلخانه ای موتور را کاهش می دهد.